Οι μαίανδροι σχηματίζονται όταν η ροή του νερού σε ένα ποτάμι δεν είναι ευθεία, αλλά αντίθετα καμπυλώνει μπρος-πίσω. Αυτό μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως η κλίση της κοίτης του ποταμού, η ποσότητα των ιζημάτων στο νερό και η παρουσία εμποδίων στον ποταμό.
Οι μαίανδροι μπορεί να είναι πολύ μεγάλοι, με μερικούς να φτάνουν αρκετά χιλιόμετρα σε πλάτος. Μπορούν επίσης να είναι πολύ βαθιά, με μερικά να φτάνουν σε βάθη πάνω από 100 μέτρα.
Οι μαίανδροι είναι σημαντικοί γιατί βοηθούν στη δημιουργία ποικιλίας οικοτόπων για φυτά και ζώα. Το νερό που κινείται αργά στο εσωτερικό της στροφής δημιουργεί ένα ήρεμο περιβάλλον που είναι ιδανικό για φυτά και ζώα που χρειάζονται ένα σταθερό βιότοπο. Το νερό που ρέει πιο γρήγορα στο εξωτερικό της στροφής δημιουργεί ένα πιο ταραγμένο περιβάλλον που είναι ιδανικό για φυτά και ζώα που χρειάζονται ένα πιο δυναμικό βιότοπο.
Οι μαίανδροι βοηθούν επίσης στην προστασία των όχθεων του ποταμού από τη διάβρωση. Το ίζημα που εναποτίθεται στο εσωτερικό της στροφής βοηθά στη δημιουργία της όχθης του ποταμού και την κάνει πιο ανθεκτική στη διάβρωση.
Οι μαίανδροι είναι ένα φυσικό χαρακτηριστικό των ποταμών και παίζουν σημαντικό ρόλο στην οικολογία των ποταμών συστημάτων.